امروزه با وجود رقابت در صنایع مختلف، مشتریان بیشترین قدرت را در تصمیم‌گیری خرید دارند. می دانیم مشتریان برای تصمیم‌گیری، اطلاعات خود را بیشتر به‌صورت آنلاین جمع‌آوری می‌کنند. اما آیا به میزان تطبیق برنامه بازاریابی خود و تصمیم‌گیری‌های مشتریان در خرید توجه کرده‌اید؟ در این نوشتار:
- درباره تحقیقات بازاریابی و تحقیقات بازار صحبت می کنیم. دو عبارت تحقیقات بازاریابی و تحقیقات بازار تفاوت‌هایی دارند که در ادامه توضیح می دهیم. ولی در حوزه مارکتینگ توسط بازاریابان به جای یکدیگر نیز استفاده می شوند.
- در ادامه نکاتی را درباره مراحل و روش‌های تحقیقات بازار بیان می‌کنیم.
تحقیقات بازاریابی (Marketing Research) چیست؟
مارکتینگ ریسرچ یا تحقیقات بازاریابی مجموعه ای از فرآیندهاست که تولید کننده و مشتریان و مصرف‌کننده نهایی را از طریق جمع آوری اطلاعات به هم متصل می کند. این اطلاعات برای تعریف فرصت ها و تهدید های بازاریابی ، ارزیابی فعالیت‌های بازاریابی و درک بهتر نسبت به فرآیند بازاریابی و بهبود آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تحقیقات بازار (market research) چیست؟
تحقیقات بازار یکی از موثرترین راه‌ها برای پیدا کردن بینش نسبت به مشتریان و رقیبان در صنعت است. هدف از تحقیقات بازار به دست آوردن اطلاعاتی است که در تصمیم‌گیری‌های کسب‌وکار مهم هستند. مخصوصاً برای تصمیمات کسب‌وکارهای کوچک برای ورود به حوزه‌ای جدید یا تولید محصولات جدید،تحقیقات بازار بسیار مهم و تأثیرگذار است.
روش‌های مختلفی در تحقیقات بازار یا مارکت ریسرچ وجود دارد که کسب‌وکارها از آن‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده از محصول استفاده می‌کنند.
تفاوت تحقیقات بازاریابی و تحقیقات بازار
هردوی این مقاهیم جزئی از مارکتینگ محسوب می شود و شامل فعالیت‌هایی است که قبل از فروش محصول انجام می‌شود. تعدادی از متخصصین بازاریابی تحقیقات بازار را زیرمجموعه تحقیقات بازاریابی می‌دانند و گروهی دیگر بر این عقیده اند کعه این دو مفهوم در بعضی فعالیت‌ها هم پوشانی دارند. یعنی فعالیت هایی مانند ترندهای بازار و سایز بازار و بررسی بازار هدف و … را جزئی از تحقیقات بازار و مستقل از تحقیقات بازاریابی می دانند.
مثال‌هایی از تحقیقات بازاریابی می‌توان از بهینه سازی در تبلیغات، تست آ-ب، رضایت مشتریان و تغییر نگرش نسبت به برندینگ نام برد. درباره تحقیقات بازار می‌توان از ترندهای بازار ، سایز بازار و بررسی بازار هدف، سگمنتیشن و … نام برد. با این حال این دو مفهوم در محدوده‌ی موضوعاتی مانند قیمت گذاری، ویژگی های محصول و تخمین تقاضا مشترک هستند.
تحقیقات بازار به چه سوال‌هایی پاسخ می‌دهد؟
بر اساس آمارهای موجود:
- بر اساس داده‌های اینستاگرام در سال ۲۰۱۷، ۸۰% از کاربران اینستاگرام حداقل یک پیج بیزینسی را دنبال می‌کنند.
- بر اساس داده‌های گوگل، ۷۵% از کاربران تلفن‌های هوشمند برای برطرف کردن نیازها و سوالاتشان ابتدا به سراغ موتورهای جست‌وجو می‌روند.
- بر اساس آمار hubspot در سال ۲۰۱۶، ۷۸% از مصرف‌کنندگان به دلیل تعداد بالای ایمیل‌های دریافتی از یک برند، عضویت خود را از خبرنامه ایمیلی آن لغو می‌کنند.
چگونه یک کارشناس بازاریابی می‌تواند مطمئن شود که مشتری در تصمیم‌گیری محصول او را انتخاب می‌کند؟ چگونه می‌توان فهمید که یک مصرف‌کننده تصمیم خرید خود را با استفاده از چه اطلاعاتی و بر چه اساس می‌گیرد؟ این سؤالات دقیقاً مواردی هستند که مارکتینگ ریسرچ به آن‌ها پاسخ می‌دهد.
انواع روش‌های مورداستفاده در Market Research
بر اساس روش‌ها و ابزارهای مورداستفاده، مارکتینگ ریسرچ را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
روش اول : تحقیقات پایه‌ای
اطلاعات اولیه که کارشناس بازاریابی از بازار و مشتریان کسب می‌کند شما می‌توانید این نوع تحقیقات بازاریابی را به روش‌های مختلف مانند focus group، پرسشنامه آنلاین، مصاحبه تلفنی و … اانجام دهید. درنتیجه این نوع تحقیقات بازار می‌توانید چالش‌های مشتریان را در هنگام خرید محصول بدانید و میزان آگاهی جامعه هدف از برند خود را بررسی کنید.
روش دوم : تحقیقات ثانویه
در تحقیقات ثانویه اطلاعاتی که توسط منابع خارجی مانند آژانس‌های دولتی و شرکت‌های آماری تهیه‌شده استفاده می‌شود. این اطلاعات در روزنامه‌ها و مجلات، کتاب و سایت‌ها و آژانس‌های مختلف دولتی و غیردولتی منتشر می‌شود. منابع ثانویه می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- منابع عمومی: منابع عمومی مانند کتابخانه ازجمله بهترین منابع رایگان برای جمع‌آوری اطلاعات است.
- منابع تجاری: منابعی که به ازای دریافت مبلغی (به‌صورت تهیه اکانت) و یا خرید مجله یا کتاب، اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می‌دهد.
- مؤسسات آموزشی: با اینکه منابع محبوبی برای تهیه اطلاعات محسوب نمی‌شود، اما از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی می‌توان اطلاعات ارزشمند و معتبرتری نسبت به بسیاری از منابع تجاری به دست آورد.
تفاوت تحقیقات بازار و Marketing Intelligence
مارکتینگ اینتلیجس استفاده از اطلاعات موجود برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کسب‌وکار است. کسب‌وکارهای کوچک این اطلاعات را به‌مرور زمان از بازار، رقبا و شرایط اقتصادی و سیاسی به دست می‌آورند. در واقع مارکتینگ اینتلیجنس به معنای جمع‌آوری داده های روزانه است که وارد سیستم می شود و از میان آن اطلاعات مهمی را می توان استخراج کرد. سپس با استفاده از آن وضعیت شرکت را تحلیل می‌کنند و نقاط قوت و ضعف را پیدا می کنند. اما تحقیقات بازار به مفهوم طرح یک سوال و یافتن پاسخ آن سوال است.
چرا تحقیقات بازار ضروری است؟
کسب و کارها به دلایل زیر از تحقیقات بازار استفاده می‌کنند:
رقابت در صنعت چیزی فراتر از مقایسه ساده نام دوبرند است.
بر اساس بررسی business insider، ۷۲% کسب و کارهای کوچک تمرکز اصلی خود را بر افزایش درآمد قرار می‌دهند. تحقیقات بازار به این کسب و کارها کمک می‌کند که دید مناسبی نسبت به رقیبان خود پیدا کنند.
آشنایی با مشتریان مرتبط با کسب و کارتان
بسیاری از کسب‌وکارها تصور می‌کنند نسبت به مشتریان خود شناخت دارند. اما بعد از مارکتینگ ریسرچ، متوجه اشتباه خود درباره مشتریان شده‌اند. با انجام تحقیقات بازار، می‌توانید یک پروفایل از ویژگی‌های مشتریان به‌صورت میانگین تهیه کنید. ویژگی‌هایی مثل عادات خرید، اینکه چقدر برای هر نوع محصول حاضرند هزینه کنند و چه قابلیت‌هایی در محصولات برای آن‌ها مهم‌تر است. با این بررسی در کنار بررسی رقیبان می‌توانید، مشتریان را به خرید محصول خود در مقابل محصول رقیب ترغیب کنید.
یافتن فرصت‌های جدید برای معرفی محصولتان
فرصت‌های موجود در بازار و نیاز برای یک محصول با ویژگی خاص با مارکت ریسرچ به دست می‌آید. مشتریان با گذر زمان نیاز به تغییراتی در محصولات متناسب با تغییر تکنولوژی و شرایط مختلف دارند. اگر محصولات خود را به‌روزرسانی نکنید، با آمدن رقیبان جدید، مشتریان ممکن است به سمت آن محصولات کشیده شوند. همچنین نباید نسبت به فرصت‌هایی که در بررسی مشتریان و یافتن نیازهای جدید آن‌ها وجود دارد بی‌تفاوت باشید. این فرصت‌ها بهترین موقعیت برای تولید محصولات جدید است.
پیش‌بینی نیاز مشتریان
کسب‌وکارهای کوچک تحت تأثیر ویژگی‌های مختلف محیطی و اقتصاد جامعه هستند. اگر مشتریان توانایی خرید کافی نداشته باشند و یا نسبت به مخارج خود نگران باشند، نسبت به هزینه کردن برای محصولات مختلف بیشتر دقت می‌کنند و راحت تصمیم‌گیری نمی‌کنند. با بررسی بازار و مشتریان می‌توانید تصمیمات خودتان را با اقتصاد کشور همسو کنید. برای مثال شاید با توجه به تغییرات سیاسی و اقتصادی، این زمان برای لانچ محصول جدید شما مناسب نباشد و محصول شما شکست بخورد.